Áp dụng phương pháp dạy học STEM tiểu học như thế nào hiệu quả?

Theo các chuyên gia giáo dục, phương pháp STEM rất phù hợp với chương trình giáo dục tiểu học của Việt Nam. Việc áp dụng STEM từ sớm sẽ giúp các em tiếp cận với nền giáo dục tiên tiến, đồng thời có thể phát triển toàn diện cả về trí tuệ lẫn thể chất. Bằng cách tiếp cận thực tế và liên môn, phương pháp dạy học STEM tiểu học giúp học sinh hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh và xây dựng được niềm đam mê và sự tự tin trong học tập. 

Hãy cùng Trường Quốc Tế Saigon Pearl tìm hiểu chi tiết hơn về cách giáo dục STEM thông qua bài viết sau đây! Đặt lịch tham quan Trường Tiểu Học Quốc Tế Saigon Pearl (ISSP) tại TPHCM ngay hôm nay để trải nghiệm môi trường học tập và các phương pháp giáo dục tại trường.

Giáo dục STEM ở tiểu học là gì?

Giáo dục STEM được viết tắt bốn lĩnh vực quan trọng: Khoa học (Science), công nghệ (Technology), kỹ thuật (Engineering), toán học (Math). 

Ở tiểu học, STEM là một mô hình giáo dục hiện đại với mục đích trang bị những kiến thức và kỹ năng, giúp học sinh phát triển toàn diện thông qua cách tiếp cận liên môn (Interdisciplinary) và thực hành, ứng dụng thực tế. Nhiều trường học và cơ sở giáo dục đã tích cực ứng dụng mô hình STEM vào chương trình giáo dục ngoài trời, tổ chức các chuyên đề và ngày hội STEM với nhiều trải nghiệm thực tế hấp dẫn. 

Các hoạt động này không chỉ nhằm khơi dậy sự tò mò và niềm đam mê học hỏi ở trẻ mà còn giúp các em áp dụng được kiến thức đã học vào thực tiễn, rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề cũng như làm việc nhóm tốt hơn. 

Thông qua STEM, các em vừa học được những kiến thức cơ bản vừa được trang bị đầy đủ các kỹ năng cần thiết cho tương lai, chuẩn bị sẵn sàng để đối mặt với thách thức và cơ hội trong cuộc sống.

>>> Xem thêm:

• Phương pháp Reggio Emilia là gì? Ưu nhược điểm cần biết
• Phương pháp Steiner là gì? Ý nghĩa trong giáo dục trẻ
• Phương pháp giáo dục Montessori là gì? Tổng quan và chi tiết
• Phương pháp Shichida trong giáo dục trẻ phát triển tiềm năng
• Phương pháp Montessori cho trẻ 0 – 6 tuổi

Lợi ích của giáo dục STEM đối với học sinh tiểu học

Khuyến khích tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề 

Phương pháp dạy học STEM tiểu học là một trong những cách tiếp cận tốt nhất nhằm phát triển năng lực tư duy sáng tạo của học sinh. Khi áp dụng phương pháp này, các em sẽ được khuyến khích đặt câu hỏi, tìm hiểu, nghiên cứu và đưa ra các ý tưởng mới. Điều này không chỉ giúp phát triển tư duy logic mà còn nâng cao khả năng giải quyết vấn đề, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai của trẻ.

Ngoài ra, giáo dục STEM giúp học sinh tiểu học học được cách phân tích và kỹ năng giải quyết vấn đề. Thông qua các hoạt động thực tế, học sinh sẽ xác định vấn đề, thu thập thông tin, đánh giá các lựa chọn và tiến hành thực hiện các giải pháp. Quá trình này giúp trẻ phát triển tư duy logic, rèn luyện sự tự tin cùng kỹ năng làm việc nhóm tốt hơn.

Tăng cường kỹ năng STEM cơ bản

Giáo dục STEM ở tiểu học là cách tạo điều kiện để học sinh làm quen và ứng dụng các kỹ năng cơ bản như lập trình, xây dựng mô hình, giải toán,… vào tình huống thật. Thông qua đó, trẻ sẽ hiểu được cách áp dụng nguyên lý khoa học, toán học vào cuộc sống hàng ngày, đồng thời thúc đẩy sự tò mò và mong muốn tìm hiểu sâu hơn về các lĩnh vực liên quan.

Phát triển khả năng hợp tác và làm việc nhóm

Phương pháp dạy học STEM tiểu học thường yêu cầu học sinh phải làm việc nhóm để giải quyết các vấn đề phức tạp. Thông qua việc tham gia vào các dự án nhóm, học sinh học được cách giao tiếp, lắng nghe ý kiến của người khác và kỹ năng hợp tác cùng nhau để đạt được mục tiêu chung. Điều này không chỉ phát triển kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm mà còn tạo ra một môi trường học tập đầy đủ sự tương tác xã hội.

Thúc đẩy hứng thú khám phá và ham muốn học hỏi

Phương pháp giáo dục STEM luôn khuyến khích sự tò mò, thông qua đó khơi gợi tinh thần ham học hỏi của học sinh tiểu học. Tham gia vào các hoạt động thực tế và thí nghiệm, trẻ có cơ hội trải nghiệm trực tiếp các khái niệm khoa học, kỹ thuật, từ đó bắt đầu khả năng phát triển sự đam mê và niềm hứng thú với các lĩnh vực STEM. Nhìn chung, giáo dục STEM ở tiểu học không chỉ là cách trang bị cho trẻ những kiến thức, kỹ năng cần thiết mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện về tư duy, sáng tạo cho các em, giúp các em tự tin hơn khi bước vào tương lai với nền tảng vững chắc.

>>> Xem thêm:

• Tổng hợp 8 cách phát triển tự do sáng tạo cho trẻ
• 5 lĩnh vực phát triển của trẻ mần non cần giáo dục trẻ từ sớm
• STEAM là gì? Ý nghĩa phương pháp STEAM trong giáo dục mầm non

Nội dung dạy học chương trình giáo dục STEM ở bậc tiểu học

Khi còn học ở các lớp mầm non, hoạt động chính của học sinh chủ yếu là vui chơi và sáng tạo trong không gian thoải mái, không bị gò bó. Trái lại, khi lên tiểu học, trẻ phải thích nghi với môi trường mới cùng những chương trình giáo dục khác biệt. Chương trình giáo dục bậc tiểu học đòi hỏi các em bắt đầu tiếp xúc với bài tập hàng ngày cùng hàng loạt các quy tắc kỷ luật học tập mới mẻ. 

Việc phải tiếp thu lượng kiến thức lớn từ sách vở cùng với sự thay đổi trong môi trường sinh hoạt có thể tạo ra áp lực vô hình cho trẻ. Đồng thời, điều này còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc, tâm lý của học sinh tiểu học, từ đó gây xao nhãng trong học tập và làm giảm hiệu quả học tập.

Thay vì các em ở bậc tiểu học học theo cách truyền thống, chương trình giáo dục STEM giúp các em tiếp cận mô hình giảng dạy bằng các công cụ trực quan và thực tế, có thể vận dụng trực tiếp vào cuộc sống hàng ngày.

Chương trình dạy học STEM tiểu học dễ dàng thu hút các bạn nhỏ phát huy thế mạnh thông qua những môn học chính, ngay cả môn khoa học cứng nhắc, khô khan. Đồng thời, mô hình giáo dục này hỗ trợ bạn nhỏ phát huy song song vai trò của mình trong một nhóm cùng nhiều nhiệm vụ liên quan đến 1 hay nhiều môn học. Điều này thúc đẩy các em trong đội nhóm có sự đoàn kết, gắn bó với nhau và phát huy vai trò làm việc theo nhóm.

5 phương pháp dạy học STEM tiểu học phổ biến hiện nay

Xây dựng dự án học tập

Dạy học STEM thông qua xây dựng dự án là một phương pháp giảng dạy đầy sáng tạo và có tính tương tác cao. Với phương pháp này, giáo viên có thể thiết kế các dự án thú vị, bao gồm nhiều hoạt động và chủ đề đa dạng phù hợp với lứa tuổi.

Ví dụ, học sinh có thể học về các loại cấu trúc và hình dạng đồ vật thông qua việc tự tay lắp ráp, xây dựng những mô hình đơn giản. Các em được khuyến khích hợp tác, thảo luận và áp dụng các kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật, và toán học (STEM) để giải quyết các vấn đề trong dự án.

Sử dụng từ ngữ STEM trong giảng dạy

Việc lặp lại từ ngữ liên quan đến STEM giúp trẻ quen thuộc và hiểu rõ hơn về ý nghĩa của những từ này. Đây là phương pháp dạy STEM tiểu học giúp trẻ ghi nhớ và tạo sự hiểu biết cao hơn về từ đó.

Chẳng hạn, giáo viên có thể giới thiệu khái niệm “trọng lực” bằng cách giải thích đơn giản và sau đó minh họa bằng cách thả các vật khác nhau xuống đất. Điều này giúp trẻ không chỉ nghe mà còn nhìn thấy và cảm nhận trực tiếp, từ đó hiểu rõ hơn về trọng lực.

Dạy học STEM thông qua hình dạng

Toán học là một phần quan trọng trong STEM và đóng vai trò nền tảng cho nhiều môn học khác. Đối với học sinh tiểu học, giáo viên có thể dạy STEM bằng cách sử dụng các bài học về hình dạng.

>>> Xem thêm: 9 phương pháp dạy học Toán ở tiểu học đơn giản, dễ hiểu

Đặt câu hỏi gợi mở

Sử dụng phương thức dạy học STEM đặt câu hỏi mở sẽ kích thích tư duy sáng tạo và và khả năng giải quyết vấn đề của trẻ. Các hoạt động STEM thường không có đáp án cố định, vì vậy những câu hỏi mở sẽ khuyến khích trẻ suy nghĩ và đưa ra những ý tưởng độc đáo mà bạn có thể không ngờ tới. Điều này giúp trẻ rèn luyện tư duy linh hoạt và khám phá nhiều cách tiếp cận khác nhau trong học tập.

Học qua trò chơi

Một trong những phương pháp dạy học STEM tiểu học hiệu quả là học thông qua trò chơi. Giáo viên có thể lồng ghép kiến thức khoa học vào các hoạt động vui chơi, vừa dẫn dắt trẻ tham gia trò chơi, vừa giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và thú vị.

Ứng dụng giáo dục STEM vào môn học chính tại chương trình tiểu học

Trái ngược với phương pháp giáo dục truyền thống cứng nhắc, các môn học theo mô hình STEM luôn được giảng dạy một cách tích hợp. Thay vì dạy bốn môn học tách biệt và rời rạc, STEM sẽ kết hợp thành một mô hình học tập có tính liên kết, dựa trên các ứng dụng thực tế khác với phương pháp giáo dục truyền thống cụ thể là:

• Khoa học (Science): Học sinh sẽ được trang bị khái niệm về các định luật và lý thuyết khoa học cơ bản, sau đó bắt đầu ứng dụng những kiến thức này vào cuộc sống hàng ngày.
• Công nghệ (Technology): Học sinh sẽ được học trước cách sử dụng, nghiên cứu, tìm hiểu về các đồ vật từ đơn giản đến phức tạp, thông qua các môn học công nghệ và tin học.
• Kỹ thuật (Engineering): Học sinh được trang bị kiến thức và kỹ năng để tìm hiểu quy trình sản xuất, phân tích và tổng hợp các kiến thức để hiểu các yếu tố liên quan. Các em cũng được học cách nhận ra đâu là nhu cầu, phản ứng của xã hội đối với những vấn đề xoay quanh đến lĩnh vực kỹ thuật.
• Toán học (Mathematics): Từ những bước đầu, học sinh sẽ được dạy để có một nền tảng toán học vững chắc nhất. Thông qua đó giúp các em thể hiện ý tưởng và áp dụng thành thạo các khái niệm toán học một cách chính xác vào cuộc sống hàng ngày.

Sau khi học các chương trình cơ bản, học sinh sẽ được tham gia vào các hoạt động thực hành thực tế. Giáo cụ học tập thường là các robot giáo dục hiện đại, giúp trẻ tiểu học tiếp cận sớm với lập trình và công nghệ. Áp dụng phương pháp STEM còn có thể kích thích được sự sáng tạo và phát triển tư duy logic cũng như khả năng giải quyết vấn đề của mỗi bé tốt hơn. 

Ứng dụng thực tế mô hình giáo dục STEM ở chương trình tiểu học

Bậc tiểu học là bước “đệm” giúp bé phát triển toàn diện trong giai đoạn đầu, do đó chương trình học cần đáp ứng tiêu chí đơn giản, dễ hiểu và có tính áp dụng vào thực tiễn cao.

Chương trình giáo dục STEM ở bậc tiểu học không chỉ đáp ứng tốt vai trò hiệu quả trong việc giảng dạy mà còn hỗ trợ sự phát huy điểm mạnh của bé. Tuy nhiên, để bé tiếp thu tốt và ứng dụng mô hình giáo dục STEM, nhà trường và cán bộ giáo viên cần lên kế hoạch giảng dạy chi tiết và mang tính cập nhật phù hợp với từng giai đoạn của bé.

Chương trình giáo án của phương pháp STEM đòi hỏi bài giảng cần có sự kết hợp lý thuyết và tình huống thực tiễn, cải tiến trong phương pháp dạy học, nhằm nâng cao trải nghiệm thực tế của các bé. Chính vì vây, chương trình STEM luôn được chú trọng bởi yếu tố về thực hành, trải nghiệm và thực tế.

Ngoài ra, ở ISSP, trẻ tiểu học có thể được tiếp xúc với một phương pháp giáo dục mới và hiện đại hơn, được gọi là STEAM. Khác với STEM, phương pháp giáo dục STEAM được tạo ra bằng cách thêm một thành phần nghệ thuật (Art) vào STEM, tạo thành Science, Technology, Engineering, Arts và Mathematics. 

Thông qua đó, STEAM nhấn mạnh rằng nghệ thuật và sáng tạo cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình giải quyết vấn đề cũng như phát triển các ý tưởng sáng tạo. Phương pháp giáo dục STEAM khuyến khích học sinh phát triển khả năng nghệ thuật, tư duy sáng tạo, khám phá và thể hiện ý tưởng thông qua các hoạt động nghệ thuật như vẽ tranh, điêu khắc, thiết kế đồ họa, sáng tạo âm nhạc,… nhiều hơn. Điều này giúp trẻ không chỉ phát triển thành thạo các kỹ năng kỹ thuật mà còn biết cách ứng dụng nghệ thuật để giải quyết các vấn đề một cách sáng tạo. Thêm vào đó, một trong những lý do đem lại sự thành công cho phương pháp STEAM chính là khả năng truyền cảm hứng học tập. 

Trong quá trình học tập, các bé được tự do tìm tòi, khám phá, thực hiện nhiều thí nghiệm khác nhau. Trẻ cũng vừa được thỏa thích vui chơi cùng bạn bè và thầy cô, đồng thời vừa tiếp thu được một lượng lớn kiến thức để phát triển nhiều kỹ năng mềm hữu ích. Việc kết hợp giữa học và chơi là cách tốt nhất giúp trẻ học hỏi hiệu quả và phát triển tình yêu với việc học tập một cách toàn diện.Để hiểu rõ hơn về trường ISSP cũng như phương pháp giáo dục STEAM tại trường, quý phụ huynh và học sinh đặt lịch tham quan trường ISSP hoặc liên hệ Phòng Tuyển Sinh thông qua:

• Số điện thoại: +84 (028) 2222 7788
• Email: admissions@issp.edu.vn

Giáo dục STEM ở tiểu học hay STEAM đều có chung mục đích hướng đến sự phát triển toàn diện các kỹ năng cần thiết cho học sinh trong thế giới hiện đại. Việc đưa giáo dục STEM, STEAM vào chương trình học không chỉ chuẩn bị cho học sinh những hành trang cần thiết để bước vào thế kỷ 21 mà còn góp phần xây dựng một thế hệ trẻ tự tin, sáng tạo. Thông qua bài viết, ISSP hy vọng có thể mang đến cho bạn những thông tin hữu ích nhất xoay quanh phương pháp giáo dục STEM. Hãy để ISSP đồng hành cùng bạn và bé trên mọi chặng đường phát triển của con.